De Westelijke Tuinsteden bestaan in 2012 zestig jaar. Een goed moment om stil te staan bij de interessante locaties en architectuur die het gebied rijk is. Aflevering vijf van deze rubriek, verzorgd door vrijwilligers van de vereniging ProWest, Erfgoedvereniging Heemschut en het Cuypersgenootschap.

De oevers van de Sloterplas

Door: Erik Swierstra - ProWest

Terras Oostoever aan de noordoostelijke punt van de Sloterplas.

Foto: Erik Swierstra.

Van de tussen 1948 en 1956 gegraven Sloterplas hebben de oevers aan de noordkant een bijzondere vormgeving. Terwijl de lange zijden van de plas voornamelijk omzoomd worden door parkstroken en de Osdorper oevers de vorm van een kade hebben, is het gedeelte tussen de Oostoever en de Westoever (sinds 1974 President Allendelaan) van een bijzondere en afwisselende architectuur voorzien.

Binnenvaartschip

Aan het meest noordoostelijke punt van de Sloterplas vinden we het Terras Oostoever, ontworpen door Dic. Slebos van de Dienst der Publieke Werken van de Gemeente Amsterdam. De onderbouw met het grote plein is aangelegd in 1957. Bij het ontwerp in de jaren vijftig is uitgegaan van een uitzichttoren. De monumentale trappen en de extra zware fundering zijn er in 1961 voor aangelegd, maar de toren is het stadium van een maquette nooit te boven gekomen. In 1978 werd de houten opbouw gemaakt waarin sindsdien het Café Oostoever is gevestigd. Vanaf de overkant van de Sloterplas lijkt het alsof het complex een binnenvaartschip is dat afgemeerd ligt aan de Noordoever en gereed om weg te varen. Opvallend zijn ook de speciale lichtarmaturen en de betegeling met cirkels. Dit 'binnenvaartschip' vormt het logo van de Vereniging Vrienden van de Sloterplas (V.V.S.)

Ten westen van het terras ligt de boulevard Noordzijde met de hoge walmuren en de mooie iepenlanen. Hier vinden we een van de grootste iepenpopulaties van Amsterdam, iepenhoofdstad van Nederland. Deze wandelroute was door de ontwerpers in de jaren vijftig voorzien als flaneerroute, waar Amsterdammers elkaar al wandelend konden ontmoeten. De belangrijkste functie is nu route voor hardlopers langs de oevers van de plas. Aan de noordwestkant van de Sloterplas ligt de jachthaven, waarvan de entree wordt gevormd door de hoge bakstenen bastions met mooie boomgroepen, die ook dit deel van de oevers een monumentaal aanzien geven.

Jachthaven en zwembad

Ten zuiden van de jachthaven ligt het gebied dat in de jaren vijftig werd aangelegd als Sloterparkbad, een openlucht strandbad, bestemd voor de bevolking van heel Amsterdam. De opening hiervan vond plaats op 1 juni 1957, nu dus 55 jaar geleden. Hiermee was de aanleg van de Sloterplas voltooid. Enige decennia lang was dit een zeer geliefde en druk bezochte locatie op mooie zomerdagen. In later jaren is het bezoek afgenomen.

In 1973 kwam er ook een overdekt zwembad, dat in 2001 werd vervangen door het huidige zwembadgebouw van het Sloterparkbad bij de President Allendelaan. Dit bouwwerk kwam te staan midden op het zwembadeiland, wat daardoor sterk van karakter is veranderd. Het zuidelijke deel hiervan werd in 2007 opgenomen in het aangrenzende Sloterpark als onderdeel van het 'Rondje Sloterplas'. Als meest recente aanwinst is hier in 2011 een labyrint aangelegd.

Nieuwe singel

Het noordelijke deel van het zwembadeiland, met het door landschapsarchitect Egbert Mos ontworpen zeshoekige bastion, ooit bedoeld voor (nog) nooit gebouwd café-restaurant, heeft er jaren lang weinig gebruikt en verwaarloosd bij gelegen. In het afgelopen jaar is dit gebied aangepakt. Er is een nieuwe singel door het terrein gegraven en de omgeving van de Sloterparkbadlaan is opnieuw ingericht. Rond het bestaande zeshoekige bastion is hier nu een mooi stukje park en oever gerealiseerd. De oevers aan de noordkant van de Sloterplas zijn niet alleen vanwege het steeds wisselende uitzicht over de Sloterplas en de mooie bomenrijen, maar ook architectonisch en stedenbouwkundig een mooi doel voor een interessante wandeling.

Literatuur: 'Werk in Uitvoering', jaargang 1956, maandblad van de Dienst der Publieke Werken, uitgave 1950-1989.