Aan de Stadsdeelcommissie en het Dagelijks Bestuur van
Stadsdeel Nieuw-West
Postbus 2003
1000 CA Amsterdam

Betreft: Vernieuwingsplannen Slotermeer

CC aan: De leden van de gemeenteraad

Amsterdam/Hilversum, 11 januari 2019


Geachte leden van de Stadsdeelcommissie en het Dagelijks Bestuur,

Bewonersvereniging ProWest en de Erfgoedvereniging Bond Heemschut maken zich ernstig zorgen over de toekomst van delen van Slotermeer in Nieuw-West. Het betreft vooral de Couperusbuurt en de dichtersbuurt. In 2007-2008 zijn er grootschalige vernieuwingsplannen opgesteld voor de buurt die door de crisis nooit zijn gerealiseerd. Nu de bouw weer aangetrokken is willen de in de buurt actieve woningcorporaties toch weer aan de slag met de vernieuwing van de wijk. Gezien het vele achterstallige onderhoud is dat positief. Omdat er echter ook gesproken wordt over (grootschalige) sloop en toevoeging van stadsstraten maken wij ons ernstig zorgen. Het unieke karakter van dit gebied dreigt hierdoor te verdwijnen.

Dit woongebied, onderdeel van de Westelijke Tuinsteden, was na de oorlog toonaangevend en heeft dan ook een grote architectuur- en cultuurhistorische waarde. Het is niet voor niets dat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) enkele jaren geleden heeft besloten om een gebied van de Haarlemmerweg tot aan de Slotervaart incl. Sloterplas- en park aan te wijzen tot toonaangevend wederopbouwgebied. Het gebied behoort volgens de rijksoverheid tot de 30 belangrijkste naoorlogse gebieden in Nederland. Daarnaast is een kleiner deel van Slotermeer ook aangewezen tot gemeentelijk beschermd gezicht (Van Eesterenmuseum). De nu besproken buurten vallen buiten het gemeentelijke beschermd gezicht, maar zijn onderdeel van het door de rijksoverheid aangewezen gebied (zie pagina 3).

De grote architectuur- en cultuurhistorische waarden geven de gemeente en de betrokken woningcorporaties de verplichting dat bij de ontwikkeling van de Couperus- en dichtersbuurt en omgeving het behoud van het karakter van Slotermeer voorop dient te staan. Dat betekent niet dat er geen enkele verandering mogelijk is maar met name sloop dient voorkomen te worden. Sloop kan alleen wanneer er een aantoonbare noodzaak is en renovatie niet mogelijk is.

Op dit moment wordt echter ingezet op een grootschalige aanpak, die mogelijk grote gevolgen zal hebben voor het tuinstedelijk karakter van het gebied. De kans bestaat dat het hart van het door het Rijk aangewezen wederopbouwgebied verdwijnt.

Hoewel de planvorming zich nog in een beginstadium bevindt, trekken wij nu al aan de bel.

Zoals aangegeven zijn er duidelijke signalen dat er gekoerst wordt op sloop, met name in de Couperus- en dichtersbuurt, en de toevoeging van stadsstraten.
In de stukken die wij tot op heden hebben gezien ontbreken de erfgoedwaarden. Juist deze dienen centraal te staan en richting te geven aan de verdere ontwikkelingen waarbij sloop niet aan de orde is.

De voorgenomen vernieuwing van het onderhavige gebied wordt sterk gestimuleerd door de trend om in Amsterdam te verdichten. Onze organisaties begrijpen dat er ook in Nieuw-West woningen toegevoegd moeten worden. Voorkomen moet echter worden dat de cultuurhistorisch meest waardevolle delen, d.w.z. delen van Slotervaart en Slotermeer en de oevers van de Sloterplas hun unieke karakter verliezen. Andere delen van het gebied (bijv. Osdorp, Overtoomse Veld en delen van Geuzenveld) zijn minder waardevol en/of al aangetast door eerdere vernieuwingen. Hier is wellicht een grotere verdichting mogelijk. Door het ontbreken van een goede visie op Nieuw-West zien wij echter dat beide niet gebeurt. In de waardevolle delen dreigen op veel plekken aantastingen, terwijl in de minder waardevolle delen kansen om te verdichten blijven liggen.

Wij vragen u dan ook om samen met de in Nieuw-West actieve woningcorporaties, Bureau Monumenten en Archeologie, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Amsterdamse erfgoedorganisaties een duidelijke visie op Nieuw-West op te stellen. Een goede visie stimuleert het behoud en herstel van de waardevolle gebieden en jaagt vernieuwing en verdichting van andere delen aan. Dat is in het belang van het Amsterdamse erfgoed en onze woningvoorraad.

Uiteraard geven wij graag een nadere toelichting op deze brief.

Het bestuur van Erfgoedvereniging Heemschut en Bewonersvereniging ProWest,
namens deze organisaties,

Drs. N.W.A. Vervat, lid van de commissie Amsterdam van Heemschut
T. Rombout, Vereniging Promotie Westelijke Tuinsteden

Contouren Wederopbouwgebied Westelijke Tuinsteden