Stadsdeel Nieuw-West
T.a.v. het Dagelijks Bestuur, afdeling vergunningen
Postbus 2003
1000 CA Amsterdam


Betreft: zienswijze op de Ontwerp omgevingsvergunning voor het bouwen van een nieuw woongebouw met 12 appartementen en bijbehorende bergingen op het terrein van kerkgebouw de Ark gelegen aan de Tourniairestraat 15 tot en met 37 te Amsterdam – Nieuw-West (OLO 596478)


Hilversum/Amsterdam, 3 oktober 2013


Geachte leden van het Dagelijks Bestuur,

Bij deze reageren de Stichting het Cuypersgenootschap, Erfgoedvereniging Heemschut en Bewonersvereniging ProWest op de plannen met kerkgebouw De Ark (Van Ollefenstraat 9 / Tourniairestraat 15 tot en met 37). De plannen voor de nieuwbouw liggen vanaf 29 augustus 2013 zes weken ter inzage.

Kerkgebouw De Ark is gebouwd in 1959-1960 naar ontwerp van de bekende architect Piet Zanstra. Het voor zijn bouwtijd opvallende Hervormde kerkgebouw is vanwege onder andere zijn architectuur- en cultuurhistorische waarde en de nog grote gaafheid van het gebouw enkele jaren geleden aangewezen tot gemeentelijk monument.

De plannen die op dit moment ter inzage liggen gaan uit van nieuwbouw op een te slopen deel van het beschermde monument. De nieuwbouw zal bestaan uit 12 appartementen met bijbehorende bergingen. Door de realisatie van deze nieuwbouw zal het aangezicht van het kerkgebouw drastisch veranderen.

Voor monumenten is in Amsterdam behoud en herstel het uitgangspunt. De nu vergunde plannen gaan duidelijk niet uit van behoud en herstel, maar vormen een grove aantasting van de waarden van De Ark. De waarden die een argument zijn geweest voor de aanwijzing van de kerk tot monument worden grof verstoord. De monumentale waarden van het gebouw zijn in 2008 uitvoerig beschreven door het Bureau Steenhuis stedenbouw/landschap – Urban Fabric. Deze beschrijving is gemaakt in aanloop naar de selectie van een lijst van gemeentelijke monumenten voor toenmalig stadsdeel Slotervaart en vormt de grondslag voor de aanwijzing tot monument. Een lezing van het rapport maakt duidelijk dat de sloop van een deel van de kerk en vervolgens de realisatie van de vrij forse nieuwbouw de kerk in haar essentie aantasten.

De alzijdigheid verdwijnt, de maatschappelijke ruimtes die typologisch van betekenis zijn sneuvelen voor een deel, en het bijzonder verfijnde spel van volumes zal fors geweld worden aangedaan door de sloop en met name de forse nieuwbouw. Van een gaaf bewaard kerkgebouw uit de wederopbouwperiode is straks zeker geen sprake meer. De plannen vormen een onevenredig zware aantasting onder het mom van restauratie. De vraag is of er na de realisatie van de plannen nog sprake is van een monumentwaardig gebouw. Reden waarom ook Bureau Monumenten en Archeologie negatief heeft geadviseerd over de plannen.

Wij begrijpen niet dat door het Stadsdeel Slotervaart slechts enkele jaren geleden is besloten om het kerkgebouw aan te wijzen tot gemeentelijk monument, en u nu ruimte maakt voor de verminking van dit erfgoed. Wat is dan de zin van een monumentenbeleid? Bovendien heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een gedeelte van Nieuw-West benoemd tot beschermd wederopbouwgebied waarin dit monument een van de belangrijke onderdelen vormt. De gemeente heeft daarom de plicht om voor dit erfgoed te zorgen.

De reden voor de huidige planvorming is gelegen in de wens van het kerkbestuur om het bestaande kerkgebouw te renoveren. Men wil een deel van de opbrengsten van de ontwikkeling van de woningbouw gebruiken voor de renovatie van dit gebouw. Onze verenigingen hebben begrip voor de wens om het kerkgebouw te renoveren en begrijpen ook dat er geld nodig is om een renovatie mogelijk te maken. Wij constateren echter dat de financiële noodzaak van de huidige plannen niet is aangetoond. Openbare financiële stukken van de Protestantse Kerk maken duidelijk dat deze plannen niet nodig zijn, er is voldoende geld beschikbaar voor het onderhoud van De Ark. Tevens constateren wij dat de PKA geld kan verdienen aan de ontwikkeling van de locatie van de Jacobuskapel in Zuid. De geloofsgemeenschap van de Jacobuskapel wordt samengevoegd met De Ark. De sloop-nieuwbouw op de plek van de Jacobuskapel willen wij, heel bewust, niet in de weg zitten. Het zou goed zijn om de opbrengsten van de ontwikkeling van de Jacobuslocatie in te zetten voor de renovatie van De Ark.

Wij zijn van mening dat door het stadsdeel geen zorgvuldige afweging is gemaakt. U heeft geen onderzoek gedaan naar de noodzaak van de huidige plannen. Dit had wel moeten gebeuren.

Bovendien is in het geldende bestemmingsplan 'Slotervaart 2007' rekening gehouden met de realisatie van een nieuw woongebouw op het kavel van De Ark doordat er een wijzigingsbevoegdheid is opgenomen. De voorgenomen herontwikkeling voldoet echter niet geheel aan de gestelde criteria in de wijzigingsbevoegdheid doordat niet geheel kan worden voldaan aan de parkeernorm. Het bouwplan is daardoor niet mogelijk volgens het geldende bestemmingsplan.

Wij vinden het gemak waarmee het stadsdeel in haar besluitvorming de parkeerproblematiek terzijde schuift opvallend. In het verleden was een eis van toenmalig wethouder Ineke Ketelaar dat er inpandig moest worden geparkeerd, iets dat men al sinds 2005 eist van woningbouwcorporaties die nieuwbouw willen neerzetten in Amsterdam. Wij zien nu in de plannen met De Ark dat erop straat moet worden geparkeerd. Nabij het nieuwe woongebouw zullen nieuwe parkeervakken worden aangelegd. Het stadsdeel continueert dus niet het beleid van portefeuillehouder Ineke Ketelaar en wethouder Duco Stadig, Centrale Stad. Dat is opvallend, omdat uw uitgangspunt altijd een continuïteit van beleid is. De vraag is waarom u hier niet dit uitgangspunt handhaaft.

Verder willen wij nog wijzen op de auteursrechtenkwestie die is opgedoken. Architectenbureau ZZDP betoogt dat zij, en niet betrokken architectenbureau OeverZaaijer, erfgenaam van architect Zanstra zijn. Aangezien de kerk pas 50 jaar oud is zijn de auteursrechten van belang bij een grote wijziging van het gebouw. Door de ontwikkelaar is niet goed uitgezocht wie over de auteursrechten beschikt. ZZDP zal protest aantekenen tegen de plannen.

Mocht het stadsdeel besluiten om een vergunning voor de nieuwbouw af te geven dan zullen wij juridisch protest aantekenen tegen de plannen.

Namens de besturen van de genoemde organisaties,

Norman Vervat


Stichting Cuypersgenootschap
Stichting tot behoud van negentiende- en twintigste-eeuws cultuurgoed in Nederland

ProWest
Vereniging Promotie Westelijke Tuinsteden

Erfgoedvereniging Heemschut, Commissie Amsterdam
t.a.v. Norman Vervat
Vondellaan 6
1217 RX Hilversum
Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.