Ir. Hein de Haan: "Tekorten lopen op tot €100 miljoen"

Op 10 mei 2012 organiseerden Steunpunt Wonen Nieuw-West en Eigenwijks in het NOVA College een speciale Bewonersconferentie over de Stedelijke Vernieuwing in Nieuw-West. Een van de sprekers was ir. Hein de Haan, tot voor kort hoofddocent Stedenbouw en Architectuur aan de TU Delft en nog steeds actief als architect (o.a. in Nieuw-West). Hier een samenvatting van een notitie die hij daar uitdeelde.

Democratie schiet tekort
Door de financiële verzelfstandiging van de woningcorporaties en de verandering van rechtsvorm (van vereniging naar stichting) is de invloed van huurders afgenomen. De herstructurering blijkt maar al te vaak voldongen feiten-politiek.

Bevolkingspolitiek via de sloop van woningen
De liberalisering van de woningmarkt heeft geleid tot massale sloop en verkoop van sociale huurwoningen. In Nieuw-West nam het aantal sterk af; toch bleef de behoefte hieraan bestaan. Sloop werd hier gebruikt als verkapte bevolkingspolitiek; de zittende bewoners werden verdreven. Inwoners die moesten verhuizen zijn er niet altijd op vooruitgegaan: soms verhuisde men van de ene sloopbuurt naar de andere ('Stedelijke Vernieuwingsnomaden').

Wat ging er mis?
* Politici, ambtenaren en corporatiedirecteuren hebben grote inschattingsfouten gemaakt.
* Stedelijke Vernieuwingsprojecten zijn niet goed geëvalueerd.
* Sociale effecten van de stedelijke vernieuwing (kinderen moeten naar een andere school; winkeliers verliezen klanten) werden niet bestudeerd.
* In Nieuw-West heeft men niet geleerd van de ruime ervaring die is opgedaan bij stadsvernieuwingsprojecten elders in Amsterdam.
* Hogere inkomensgroepen blijken niet geïnteresseerd in dure nieuwbouwwoningen in Nieuw-West.
* Consumenten hebben minder bestedingsruimte vanwege de economische crisis.
* De hypotheekmarkt is ingestort: banken verstrekken nauwelijks leningen voor koopwoningen.
* Plannen stagneerden, corporaties hadden geldgebrek en de overheid moest bezuinigen.
* In Nieuw-West zijn grote verliezen geleden (€100 miljoen euro) door onverkoopbare nieuwbouwwoningen, langdurig braakliggende bouwgrond en slecht management, gericht op massale sloop.
* Er is onvoldoende maatschappelijk draagvlak voor het herstructureringsbeleid.

Wat ging wél goed?
* Bij sommige renovatieprojecten verloopt de bewonersparticipatie redelijk tot goed.
* Er is meer aandacht gekomen voor de kunstbeoefening (broedplaatsen) en voor de bescherming van de cultuurhistorie in Nieuw-West (bijv. het Van Eesterenmuseum in Slotermeer).

Enkele feiten over de woningen in Nieuw-West
* De bouwkundige kwaliteit van sociale huurwoningen is goed; de levensduur is minstens 120 jaar. Betonstaketsels gaan zelfs honderden jaren mee. Er zijn hier geen drainageproblemen.
* Huren van nieuwbouwwoningen zijn altijd hoger dan van bestaande woningen.
* Bij een slimme renovatieaanpak zijn wisselwoningen niet nodig (dus niet meer dubbel verhuizen!), verloopt de operatie snel en is er relatief weinig bouwoverlast.

Wat zou er beter kunnen?
* De kwaliteit van onderzoek naar de herstructurering moet verbeterd worden.
* Niet de corporaties maar de politiek moet de eindverantwoordelijkheid dragen.
* Geen verdrijving van de huidige bewoners maar 'bouwen voor de buurt' met voldoende inspraak van bewoners (zoals bij de  stadsvernieuwing van 35 jaar geleden).
* Geen extra huurverhoging, massale sloop en verkoop van sociale huurwoningen.
* Verschuif het accent van sloop/nieuwbouw naar milieuvriendelijke woningverbetering.
* Zorg voor meer menging van wonen, werken en recreëren.
* Houd bij nieuwbouw of renovatie rekening met het erfgoed van het A.U.P.
* Bescherm het Tuinstadkarakter. Sta verdichtingsbouw slechts in beperkte mate toe.
* Stimuleer hergebruik van bestaande panden.
* Bewoners moeten zich organiseren. Dus richt een bewonerscommissie op en laat je horen!


mr. drs. R.N.A. Bakker, 23-5-2012.


NB Een week na de Bewonersconferentie werd bekend dat de deelraad de herstructurering van Nieuw-West weer voor haar verantwoordelijkheid neemt. Het gaat ongeveer de kant op van de 'oude' stadsvernieuwing. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan enkele wensen van deelnemers aan de Bewonersconferentie. Nu de inspraak van bewoners nog...